Menopozu Öne Çeken Etkenler

Menopoz yaşı 40-58 arasında değişmekle beraber ülkemizde ortalama yaş 48-49 civarındadır. Tarih boyunca kadının beklenen yaşam süresi artarken, ortalama menopoz yaşında bununla orantılı bir artış, değişiklik olmamıştır. Bu nedenle menopoz sonrası yaşam süresi gün geçtikçe kadın yaşamının daha büyük bir dönemini kapsar hale gelmiştir. Ortalama yaşam süresinin 50 yıl olduğu dönemlerde menopozda geçen süre 2-3 yıl olurken, 75 yaşında bir kadının yaşamının yaklaşık 25 yılı menopozda geçmektedir.

Menopoz yaşını etkileyen faktörleri belirlemek için birçok çalışma yapılmış. Genetik, etnik, coğrafi konum,  sosyokültürel düzey farklılıkları, çevresel faktörler, fizik aktivite, sigara, beslenme alışkanlıkları, vücut kitle indeksi, ilk adet yaşı, çocuk sayısının etkileri araştırılmış. Henüz bu faktörlerden ailesel durum ve sigara kullanımı hariç hiçbirinin kesin ilişkisi gösterilememiştir.

Annenin menopoza girdiği yaş kızının durumu için güçlü bir belirleyicidir. Geniş ailede ise, bir kadının erken veya geç menopoza girmesi belirleyici bir faktör olmazken, genel olarak ailenin kadınlarının çoğunun erken veya çoğunun geç menopoza giriyor olması benzer menopoz yaşı beklentisi oluşturabilir.

Sigara kullanımı aynı durumdaki diğer kadınlara göre menopoz yaşını yaklaşık 2 yıl erkene çeker. Yine sigara kullanan kadınlarda perimenopoz süresi kısalır. Sigara dumanındaki polisiklik aromatik hidrokarbonlar yumurtalıktaki foliküller (yumurtalar) için toksiktir. Bu da sigara içenlerdeki yumurtaların erken kaybına ve erken menopoza neden olur. Sigara içenlerde karaciğerin ilaçları, enzimleri metabolize etme, yıkma hızı da artmıştır. Bu durumda var olan estrojen de hızlı yıkılır ve estrojen seviyeleri düşer.  Son olarak da sigaranın doğrudan antiestrojen etkisi vardır. Bu da estrojen seviyelerini düşürür. Görüldüğü gibi sigara kullanımı birkaç farklı nedenle erken menopoza yol açmaktadır.